Veelgestelde vragen over Äggoljetempera

Waarom zou ik eitempera kiezen?

Omdat het met zijn matte fluweelachtige glans zo mooi is! Wanneer je mengt met natuurlijke pigmenten zorgen de kleine pigmentdeeltjes ervoor dat het licht op een gevarieerde manier wordt teruggekaatst. De geschilderde kleur verandert met de verschillende lichtschommelingen van de dag. Dat fenomeen zorgt ervoor dat velen het een "levende kleur" noemen. Je kunt ook kiezen om te schilderen met eitempera om milieu- en gezondheidsredenen. Het is een zuivere verf met goed gedocumenteerde inhoud en hernieuwbare grondstoffen. Bovendien makkelijk om mee te schilderen en veelzijdig in gebruik. Tot slot is het ook een stukje cultuurgeschiedenis om een verf te gebruiken die al in de oudheid werd gebruikt :)

Welke consistentie moet de verf hebben en hoe bereken je de hoeveelheid?

Eitempera gedraagt zich heel verschillend afhankelijk van welke pigmenten het bevat, sommige kleuren zijn altijd dun en sommige worden direct dik. Je krijgt altijd een beter resultaat als je met een dunne verf schildert. Daarom kan het goed zijn om te verdunnen met water tot het de consistentie van dunne pap heeft als de verf dik is wanneer je hem ontvangt. Als je het langere tijd hebt laten staan en het heel dik is geworden, moet je het verdunnen met meer emulsie (ei, lijnolie, water) zodat de verf niet te veel water bevat.

De geschatte hoeveelheid verf die nodig is voor verschillende ondergronden varieert. Maar we zeggen meestal dat 1 liter verf over het algemeen genoeg is voor ca. 10 m² bij rollen. Ca. 12 m² bij schilderen met een kwast. Op echt zuigende ondergronden zoals lompenpapier/pleister ca. 4-6 m²/liter. Op geverfde oppervlakken of geschaafde houtoppervlakken ca. 12-15 m²/liter. Dit is de geschatte hoeveelheid voor één laag, daarna moet je rekening houden dat vaak 2-3 lagen nodig zijn voor een gelijkmatig, afgewerkt resultaat.

Ik wil een krijtwitte eitempera, welke moet ik dan kiezen?

Alle verf met lijnolie erin, zoals eitempera en ook lijnolieverf kan niet zo wit worden als plasticverf, lijm en kalkverf. Alleen witte pigmenten gebruiken in tempera maakt het eierschaalwit/roomwit. Om de witte indruk in de verf te versterken, breken we deze met heel weinig bijvoorbeeld grijs, zwart of blauw pigment. Dan lijkt het witter en krijgt het naar mijn mening een mooiere en zachtere uitstraling dan een krijtwit. Onze witste heet Varmvit 0-002, die wordt veel gebruikt voor muren en daken. Terwijl grijs/wit 9-611 populair is als muurverf.

Wordt de verf beter van biologische eieren

We weten dat dat soms wordt beweerd. Maar voor zover ik weet zijn er geen wetenschappelijke onderzoeken die aantonen dat dat het geval zou zijn. Ik vind het echter goed voor het milieu en niet in de laatste plaats voor de kippen om biologisch te kiezen waar dat mogelijk is!

Waarom gebruiken jullie eipoeder en geen echte eieren in jullie verf?

Dat zou voor ons heel moeilijk te verwerken zijn. Voor 1 liter tempera heb je ongeveer 5-6 eieren nodig en wij maken meerdere honderden liters per week. We zouden een "eierbreekster" moeten aannemen om dat aan te kunnen! Daarom gebruiken wij biologisch eipoeder van hoge kwaliteit, hetzelfde als bakkers gebruiken. Het eipoeder bestaat uit het hele ei, zowel het wit als de dooier, dat is gedroogd om gebruik te maken van de eieroverschotten in Zweden.

Kan je eitempera over andere verf schilderen?

Ja, dat kan zeker! Het beste hecht het natuurlijk op schoon hout, omdat het in de ondergrond trekt en de houtstructuur zo mooi laat zien. Maar je kunt over alle soorten verf schilderen (die goed vastzitten), zoals lijnolieverf, moderne watergedragen of oliebased verf. Was en schuur het geschilderde oppervlak licht op met schuurpapier, daarna kun je gewoon schilderen.

Op welke ondergronden kan je niet met eitempera schilderen?

Er zijn bepaalde ondergronden die niet goed zijn om op te schilderen, bijvoorbeeld met lijmverf beschilderde oppervlakken (dan moet de lijmverf eerst worden verwijderd). Hetzelfde geldt voor met slammverf beschilderde oppervlakken. Met teer behandelde oppervlakken gaan ook niet goed, waar ooit teer is gebruikt moet je diezelfde product blijven gebruiken. Verder heb ik het bovenop alle soorten verf gebruikt, zelfs op plaatmetaal, ijzer, glas, plastic en stof met succes. Wat er gebeurt als de verf niet in de ondergrond kan trekken, is dat het uitharden langer duurt. Maar uiteindelijk zit de verf goed en is hij slijtvast.

Wat is het beste om mee te schilderen, roller of kwast?

Het is helemaal naar smaak en voorkeur. Het kan zowel gerold, geborsteld of gespoten worden. Persoonlijk vind ik dat je altijd op houten oppervlakken moet borstelen. Ik gebruik graag een brede borstel of een behangborstel voor muren en een kleinere lakborstel voor meubels. Anderen rollen liever muurvlakken. Je moet de methode gebruiken waar je het meest tevreden mee bent. Het moet leuk en plezierig zijn om te schilderen, dan wordt het meestal goed!

Als ik van gedachten verander en over de eitempera wil schilderen, kan dat?

Er is een mythe die rondgaat dat het onmogelijk zou zijn. Maar dat is niet het geval. Zodra de eitempera goed is uitgehard, kan je er overheen schilderen met elk type verf, op oliebasis of waterbasis. Was en schuur het oppervlak licht op voor het schilderen.

Is er een risico dat de verf binnen op de muur gaat schimmelen?

Nee, dat is het niet! Het moet dan extreem vochtig zijn en dan gaat alle verfsoorten schimmelen. We hebben veel ervaring met gebruik in ongeïsoleerde zomerhuisjes enzovoort en het werkt prima. De verf in de bus gaat echter na een paar maanden schimmelen en als je het zelf maakt na een paar weken, maar dus niet als het eenmaal is aangebracht.

Wat moet ik gebruiken als ik tempera rol en hoe moet de kwast zijn??

Een gewone synthetische roller met 24 mm pool is het makkelijkst om een goed resultaat mee te krijgen, zo neem je veel verf mee en kan je royaal aanbrengen. Lamswollen rollers werken ook goed, ze zijn bovendien geschikt als je "effectschilderingen" wilt maken, nat-in-nat met twee kleuren tegelijk. Een kwast kan bijna alles aan, tempera is niet kieskeurig, maar het beste is een zachte lakkwast, plafondkwast van natuur- of gemengd haar. Bij voorkeur niet te dunne haren, je moet veel verf in de kwast kunnen meenemen. Ik wil graag dat de dikte minstens 10 mm of meer in de haren is.

Ik vind het moeilijk om op lumppapp te schilderen, wat doe ik verkeerd?

Lumppapp is een zeer zuigend oppervlak. Alle sterk zuigende ondergronden kunnen moeilijk zijn om bij te houden met verven omdat de verf snel wordt opgenomen en oppervlakkig droogt. Als je dan teruggaat met de kwast op het oppervlak dat al droog is, wordt het ongelijk en vlekkerig. Een goede tip is om de grijze lumppapp eerst te gronden, rijkelijk met gewone behanglijm of celluloselijm een paar keer. Dan wordt het oppervlak aanzienlijk minder zuigend en makkelijker te verven. ( We hebben deze werkwijze gezien in negatieve termen in discussies over tips voor eitempera schilderen. Dit is iets waar wij niet achter staan!) We hebben zeer goede ervaringen sinds 15 jaar met het gronden met celluloselijm op lumppapp en voelen ons daar erg zeker over. Als je geen celluloselijm wilt gebruiken, kan je natuurlijk ook gronden met een extra laag eitempera of een lijnolieverfgrondlaag.

Hebben jullie een grondverf?

Nee, we hebben het eerder gehad maar zien er niet echt meer de waarde van in. Voor het schilderen op hout werkt het prima om direct met de gewenste kleur te schilderen. De eerste laag kun je het beste nog iets meer verdunnen dan een dunne pap, vooral als het een zuigend oppervlak is. Daarna is meestal één of twee lagen voldoende. Bij bijvoorbeeld lumppap kun je het beste celluloselijm als grondlaag gebruiken. Het moet geen lijmwater zijn, maar de lijm zo dik als die is. Het zal intrekken. Natuurlijk kun je ook met moderne grondverf of lijnolieverfgrond gronden als je dat wilt of als je restjes hebt van bijvoorbeeld lijnolieverf of iets anders.

Bij het schilderen op pleisterwerk of leemklei werkt het het beste om het oppervlak eerst goed nat te maken met water en dan op het natte oppervlak te schilderen in plaats van te gronden.

Kan ik met eitempera in de sauna schilderen?

Ja, dat gaat heel goed. We hebben door de jaren heen meerdere klanten gehad die tempera met goed resultaat in de sauna hebben gebruikt.

Kan je eitempera gebruiken voor sjabloonschilderen?

Ja, naar mijn mening is er geen andere verf die zich zo goed leent voor sjabloonschilderen. Het is veel makkelijker te kleuren dan bijvoorbeeld lijmverf. Het is met water verdunbaar, wat het makkelijk maakt om het sjabloonpapier regelmatig af te spoelen (wat lastiger is met bijvoorbeeld lijnolieverf). Omdat de verf snel aan de oppervlakte droogt, kun je snel het volgende sjabloonpapier aanbrengen als het een meerkleurig sjabloon is. Bovendien geeft het een mooi mat maar afneembaar oppervlak.

Kan ik met eitempera lasureren?

Dat gaat uitstekend! Sommige kleuren zijn erg transparant en dan is één keer aanbrengen genoeg om een gelazuurde laag te krijgen. Terwijl de meer dekkende kleuren worden verdund met extra veel emulsie. Voor onze kant-en-klare tempera kun je een kleur bestellen en aangeven dat je die als lasuur wilt hebben. Dan zorgen wij ervoor dat het de juiste consistentie heeft.

Moet ik knoestlak gebruiken onder eitempera?

Ja, als je niet wilt dat de knoesten erdoorheen bloeden, moet je ze eerst behandelen met knoestlak, anders zullen ze vroeg of laat toch doordringen. Vooral bij lichte dekkende kleuren stoort het doorschijnen van knoesten, donkere kleuren zijn over het algemeen vergevingsgezinder. Bij het schilderen met lasuur wordt er meestal niet voor gekozen om knoestlak te gebruiken, omdat ze dan niet zo opvallend zichtbaar zijn. Het hangt ook een beetje af van het houtsoort waarop je schildert; dennenhout geeft sneller en lelijkere vlekken dan bijvoorbeeld sparrenhout. Vloeren zou ik echter niet behandelen met schellak, daar is de slijtage zo veel zwaarder dat de verf overal goed moet doordringen voor een optimale hechting.

Welke knoestlak is het beste?

Er zijn veel knoestlakken op de markt. Helaas zijn ze vaak duur en erg verdund, dus ze werken slecht. De echte schellakvlokken die je zelf mengt met rode spiritus zijn het goedkoopst en veruit het beste! (Ongeveer 1 hg vlokken/2,5 dl rode spiritus.)

Waar halen jullie jullie lijnolie vandaan?

We halen het uit de regio, namelijk van "Berga Gård" in Fjugesta. Daar wordt de lijnolie van Närke geperst door het bedrijf "Närke lin". Ze leveren een zeer constante en hoge kwaliteit lijnolie!

Kun je met eitempera buiten schilderen?

We raden eitempera niet aan voor buitengebruik en zien het als een binnenverf. Natuurlijk kun je bijvoorbeeld tuinmeubelen schilderen die binnen en buiten worden gebruikt, kweekbakken, pergola's enzovoort. Het is ook belangrijk dat je pigmenten kiest die beter bestand zijn tegen schimmel. Als je het toch wilt proberen. Maar we raden af om tempera op gevels te gebruiken, daar zijn betere alternatieven zoals slammuurverf of lijnolieverf.

Ik heb gehoord dat je teer in eitempera kunt mengen... waarom?

Ik weet dat sommigen dat mengsel aanbevelen om de eitempera beter bestand te maken tegen buitengebruik en ik geloof dat dat helemaal klopt. Het is pas een paar jaar geleden dat teer bijna als bestrijdingsmiddel werd geclassificeerd (gelukkig is dat niet gebeurd), maar het is duidelijk agressief tegen schimmel. Waar je rekening mee moet houden is dat je dan eigenlijk een nieuwe emulsieverf hebt gemaakt. Het mag niet meer eitempera genoemd worden. Je moet ook in gedachten houden dat waar je teer aanbrengt, het in de toekomst moeilijk is om er iets anders overheen te schilderen. Je moet je aan het concept houden, om het zo te zeggen.

Ruikt de eitempera naar eieren?

Het ruikt heerlijk! Een zwakke geur van lijnolie (veel klanten merken dat op).

 

Ik heb 4 dagen geleden geschilderd en de verf wil niet hechten?

Geen zorgen, het zal drogen. Sommige kleuren stoppen met afgeven binnen een dag, andere doen er iets langer over.

Wat kan ik doen om het droogproces te versnellen?

Licht, warmte en ventilatie versnellen het drogen. Een luchtontvochtiger of een kleine ventilator kan wonderen doen als het een koude winterdag is.

Als ik zelf pigmenten meng en een verf maak, bestaan er dan "onmogelijke" mengsels die nooit drogen?

Ik begon met het gebruiken en mengen van mijn eigen tempera in mijn vroege tienerjaren en nu ben ik iets ouder dan 50... Het zijn veel verschillende mengsels geweest en ze zijn allemaal opgedroogd. Maar het kan echt verschillende tijden duren. Sommige pigmenten versnellen het droogproces, zoals de ombrakleuren, terwijl anderen wat moeilijker te drogen zijn. Maar ze drogen uiteindelijk allemaal, mits je een lijnolie van goede kwaliteit hebt. Probeer en experimenteer, het is leuk!

Ik heb gehoord dat je tempera kunt polijsten, maar wat is het nut en hoe doe je dat?

Muren, plafonds en bijvoorbeeld muren polijst je zelden, maar bijvoorbeeld meubels of lijsten kun je oppoetsen om van het "pullerige" gevoel af te komen en het oppervlak sterker te maken. Het verschilt hoe goed de pigmenten polijsten. Sommige polijsten makkelijk en geven een mooie zijdeglans, terwijl sommige bijna glanzend kunnen worden door polijsten (bijvoorbeeld zwart, goudoker enzovoort). Sommige behouden hun matte oppervlak ondanks het polijsten, maar worden toch beter bestand tegen bijvoorbeeld vlekken. Gebruik een schrobborstel, badborstel, wol, nylonsok, een ruwe oude badhanddoek of iets anders dat de verf oppoetst. Wacht 3-4 weken na het schilderen.

Kan ik spatten met eitempera?

Ja zeker! Dat kan heel goed.

Hoe moet ik eitempera bewaren?

Een paar graden koeler dan kamertemperatuur verlengt de "levensduur", maar het mag niet bevriezen.

Kan ik lak aanbrengen over eitempera?

Dat kan, maar wij vinden dat jammer! Als je vindt dat polijsten niet genoeg is en je de poriën helemaal wilt sluiten, is "osmo" hardwaxolie een veel beter en mooier alternatief. Kan bijvoorbeeld geschikt zijn voor lichtgeverfde keukenkastjes of eettafels. Het voordeel van deze was is dat je na licht opschuren weer kunt overschilderen. Andere wassen zoals bijenwas moeten worden verwijderd voor eventueel overschilderen.

Ik ben ei-allergisch, kan ik jullie verf gebruiken?

Het is niet geschikt om ermee te schilderen als je een ei-allergie hebt. Meestal is er echter geen probleem nadat de verf is opgedroogd, na ongeveer 1-2 weken. Voor zover ik begrijp, geeft eiwit geen gasvormige emissie af. We hebben in de loop der jaren contact gehad met meerdere ei-allergische mensen die prima leven met de verf in hun huis.

Kunnen de pigmenten giftig zijn?

Er zijn vroeger nogal wat giftige pigmenten gebruikt, zoals loodwit, cinnoberrood, chroomgeel enzovoort. Gelukkig zijn die verwijderd! Er zijn echter cinnobertoon, chroomgroene tinten enzovoort. Dit zijn ongevaarlijke vervangingen die dezelfde toon moeten geven als de echte. We hebben ook het pigment zinkoxide uit de verf gehaald, het is niet schadelijk voor de gezondheid, maar wel milieubelastend.

Hoe krijg ik vuil van de eitempera af, de stoelarmen zien er vies uit?

De verf moet eerst goed uitgehard zijn. Dan kun je de stoelarmen schrobben met warm water en zeep. Krijg je een vlek op de muur, wrijf daar dan wat voorzichtiger, want hard wrijven veroorzaakt anders glanzende plekken (dat wordt gepolijst). Is het bijvoorbeeld een penstreep, probeer dan voorzichtig met een gum.

 

Ik ben vergeten de knoesten te schellakeren voordat ik met tempera schilderde, dus ze schijnen nu zo lelijk door, is er iets wat ik kan doen?

Ja, het kan er echt saai uitzien... Je kunt schellak aanbrengen over de verf, maar dan moet je minstens twee keer extra schilderen. Soms is het de moeite waard als het een lichte kleur is met lelijke geelbruine doorbloeding van knoesten.